Pracodawca ma obowiązek dostarczyć obuwie robocze przed dopuszczeniem pracownika do pracy – nie wolno wykonywać obowiązków bez wymaganych butów ochronnych, jeśli nakazują tak przepisy lub specyfika pracy. Innymi słowy, pracownik nie może rozpocząć pracy na danym stanowisku, dopóki nie zostanie wyposażony w przewidziane obuwie ochronne. Czym się kierować przy ich wyborze? Podpowiadamy.
Kiedy obuwie robocze jest obowiązkowe?
Polskie przepisy BHP nakładają na pracodawcę obowiązek nieodpłatnego zapewnienia pracownikom odpowiedniego obuwia roboczego w sytuacjach, gdy:
– własne obuwie pracownika mogłoby ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu podczas pracy.
– występują szczególne wymagania technologiczne, sanitarne lub dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy (np. w służbie zdrowia).
– analiza ryzyka wykazała zagrożenia wymagające użycia środków ochrony indywidualnej – w tym butów roboczych lub ochronnych.
Podział butów roboczych według norm i przepisów
Buty przeznaczone do pracy dzielą się – zgodnie z polskimi i europejskimi normami – na trzy główne kategorie ze względu na stopień ochrony:
Obuwie robocze musi być ponadto dostosowane do rodzaju zagrożeń na danym stanowisku i spełniać odpowiednie wymagania techniczne. Powinno więc – zależnie od potrzeb – chronić przed poślizgiem na śliskiej nawierzchni, zabezpieczać stopę przed przebiciem ostrymi przedmiotami lub przed przesiąkaniem wody, a także chronić przed wysoką temperaturą otoczenia czy podłoża (jeśli praca tego wymaga).
Wszystkie te cechy obuwia opisane są w odpowiednich normach (np. dodatkowe oznaczenia typu SRC – odporność na poślizg, P – wkładka antyprzebiciowa, WR – wodoodporność, HRO – podeszwa odporna na 300°C itp.), które obuwie robocze powinno spełniać w zależności od zidentyfikowanych zagrożeń.
Twoje stopy pracują tak ciężko, jak Ty – zapewnij im najlepszą ochronę.
Postaw na trwałe i wygodne buty robocze, które wytrzymają każdą zmianę.
Zobacz nasze sprawdzone modele.Obowiązki pracodawcy i pracownika
Zapewnienie pracownikom obuwia roboczego leży po stronie pracodawcy – buty robocze wydawane są nieodpłatnie, a formalnie pozostają własnością firmy (po zakończeniu zatrudnienia pracownik ma obowiązek je zwrócić). Pracodawca ponosi też koszty utrzymania obuwia – powinien organizować pranie, konserwację, dezynfekcję czy naprawę butów, tak aby zachowały swoje właściwości ochronne przez cały okres użytkowania.
Pracodawca musi dbać o to, by wydane buty przez cały okres użytkowania zachowywały wymagane cechy ochronne i były w dobrym stanie technicznym. Zużyte lub uszkodzone obuwie należy wycofać z użycia i zastąpić nowym – niedopuszczalne jest wymaganie od pracownika pracy w butach, które straciły swoją funkcję ochronną.
Przepisy dopuszczają noszenie własnego obuwia roboczego przez pracownika, ale tylko jeśli: 1) spełnia ono wymagania BHP,
2) pracodawca wyrazi na to zgodę i ustali listę stanowisk, na których jest to dopuszczalne, oraz
3) pracownik również wyrazi zgodę. W takim wypadku pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny rekompensujący zużycie jego prywatnych butów – wysokość ekwiwalentu powinna odpowiadać cenie zakupu podobnego obuwia roboczego. Należy jednak podkreślić, że ta opcja nie dotyczy stanowisk o wysokim ryzyku (np. bezpośrednia obsługa maszyn, praca z substancjami chemicznymi, materiałami promieniotwórczymi czy biologicznie zakaźnymi) – na takich stanowiskach bezwzględnie wymagane jest obuwie ochronne dostarczone przez pracodawcę (pracownik nie może używać tam własnych zamienników obuwia ochronnego).
Częstotliwość wymiany i czas użytkowania
W przepisach BHP nie określono sztywno okresu, na jaki mają wystarczyć buty robocze. Przyjmuje się, że obuwie powinno być wymieniane wtedy, gdy traci swoje właściwości ochronne (np. wskutek zużycia) lub ulega uszkodzeniu uniemożliwiającemu dalszą bezpieczną eksploatację.
Konkretne częstotliwości wymiany obuwia oraz okresy jego użytkowania są zwykle ustalane wewnętrznie przez pracodawcę – powinny znaleźć się w regulaminie firmy lub tabelach przydziału odzieży i obuwia roboczego, opracowanych na podstawie oceny ryzyka na danym stanowisku. Zazwyczaj firmy określają orientacyjny maksymalny okres używania danej pary butów (np. 6 lub 12 miesięcy), jednak niezależnie od tego buty zawsze należy wymienić wcześniej, jeśli zużycie powoduje obniżenie ich walorów ochronnych.
Konsekwencje nieprzestrzegania przepisów
Brak zapewnienia pracownikowi właściwego obuwia ochronnego oznacza, że pracodawca nie może dopuścić takiego pracownika do pracy – wykonywanie pracy bez wymaganych środków ochrony jest sprzeczne z prawem. W praktyce za niedostosowanie się do przepisów grożą konsekwencje zarówno dla pracodawcy, jak i dla pracownika. Pracodawca, który nie wyposażył podwładnego w odpowiednie buty, może ponosić odpowiedzialność za wszelkie wypadki lub urazy spowodowane brakiem właściwego obuwia.
Pracownik natomiast ma obowiązek używać dostarczonego mu obuwia zgodnie z zasadami BHP – jeśli wskutek ignorowania tych zasad (np. niezakładania butów ochronnych lub używania obuwia niezgodnego z wymaganiami) dojdzie do wypadku, może on również zostać pociągnięty do odpowiedzialności porządkowej lub innej. Innymi słowy, w razie wypadku przy pracy spowodowanego brakiem lub nieużywaniem butów ochronnych, odpowiedzialność spada na obie strony – pracodawcę (za zaniedbanie obowiązku zapewnienia i egzekwowania stosowania środków ochrony) oraz pracownika (za nieprzestrzeganie przepisów i zasad BHP).
Przykładowe modele obuwia ochronnego Demar
Dobrze dobrane obuwie robocze powinno łączyć wymaganą ochronę z wygodą użytkowania. Poniżej przedstawiamy popularne modele butów ochronnych firmy Demar, które nie tylko spełniają odpowiednie normy i wymagania BHP, ale także są cenione przez licznych użytkowników.
Półbuty ochronne BOLT S1 SRC – niskie buty robocze klasy S1 z kompozytowym podnoskiem, które chronią palce stopy przed uderzeniami z energią do 200 J. Wykonane są z wysokiej jakości skóry z oddychającą podszewką, co zapewnia trwałość i wygodę.
Model ma właściwości antyelektrostatyczne, pochłania energię w części piętowej oraz posiada olejoodporną, antypoślizgową podeszwę SRC – gwarantuje to dobrą przyczepność nawet na gładkiej, stalowej czy ceramicznej posadzce.
Dzięki anatomicznej wkładce i specjalnej wyściółce chroniącej stopę przed uciskiem krawędzi podnoska półbuty te są bardzo komfortowe podczas całego dnia pracy.
Oczywiście spełniają wymagania normy PN-EN ISO 20345 dla obuwia bezpiecznego.
Ciekawą pozycją w ofercie Demar są także kalosze ochronne TYTAN 0267. To solidne obuwie do zadań specjalnych, zaprojektowano do pracy w trudnych i ryzykownych warunkach. Wykonane z lekkiego tworzywa EVA, mają antyprzebiciową wkładkę z Kevlaru oraz stalowy podnosek chroniący palce. Pełnotworzywowa konstrukcja skutecznie izoluje stopę od wilgoci. Model jest zgodny z normą EN ISO 20345:2011 (PN-EN ISO 20345:2012) i spełnia wymagania klasy SB, E, P, CI, SRC.